Çoklu Zeka Kuramı
Çoklu Zeka Kuramına göre, insan beyni, sözel-dilsel, mantıksal-matematiksel, müziksel-ritmik, görsel-uzamsak, içsel, kişilerarası, doğa ve bedensel-kinestetik zeka alanlarını içermektedir. Geleneksel eğitim bunlardan il ikisini yani sayısal ve sözel alanı dikkate almaktadır. Diğerleri okullarımızda ihmal edilmektedir. Oysa tek yönlü beslenme metabolizma üzerinde nasıl olumsuz etkiler oluşturuyorsa, tek yönlü zeka beslenmesi de zihin gelişimini potansiyel olarak sınırlamaktadır.
Aileler çocuklarının iyi beslenip beslenmediğine iki açıdan bakmak durumundadır. Birincisi fizikse beslenme, ikincisi ise zihinsel beslenmedir. Fiziksel beslenme ne yazık ki anne-çocuk savaşlarının en önemli konusunu oluşturmaktadır. Anneler saatlerce televizyon reklamlarının karşısında çocuklarına yemek yedirdiklerinde kendilerini iyi hissetmektedir. Oysa yeme bozukluğu, dikkat bozukluğu, konsantrasyon eksikliği bu tür annelerin neden olduğu olumsuzluklardan sadece bir kaçıdır. Bu konuda gereksiz hassasiyet gösterilmektedir. Zihinsel beslenmede ise, daha vahim bir durum ortaya çıkmaktadır. Çünkü onun sonuçları, diğeri gibi açıkça gözlenememektedir. Çocukların zihinsel beslenmesiyle aşırı derecede ilgilenmekle hiç ilgilenmemek arasında çok da fark yoktur. Günümüzde bir çok öğretmen ve veli çocuklara aşırı biçimde yüklenerek gereksiz bir ilgi göstermektedir. Oysa gelişimde "daha erken daha iyi değildir" kuralı unutulmamalıdır. Zekayı geleneksel paradigmalarla ele almak, bu tür yanlışlara yol açabilmektedir.
Çoklu Zeka Kuramı zekaya ilişkin geleneksel anlayışların eksiklerini vurgulamakta ve yeni bir pencere sunmaktadır. Zekayla ilgili eski ve yeni anlayışların kısa bir karşılaştırması aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Zekaya İlişkin Eski Bakış Açısı
|
Zekaya İlişkin Yeni Bakış Açısı
|
- Zeka sabittir.
|
- Zeka geliştirilebilir.
|
- Zeka niceliksel olarak ölçülebilir.
|
- Zeka herhangi bir performansta veya problem çözme sürecinde sergilendiğinden sayısal olarak hesaplanamaz.
|
- Zeka tekildir.
|
- Zeka çeşitli yollarla ortaya konulabilir.
|
- Zeka gerçek yaşamdan soyutlanarak ölçülür.
|
- Zeka bağlam/gerçek yaşam durumlarında ölçülür.
|
- Zeka öğrencileri sıralamak ve olası başarılarını kestirmek için kullanılır.
|
- Zeka bireylerin gizil güçlerini ve onların başarılı olabilecekleri farklı yolları anlamak için kullanılır.
|
|
|
Zeka Türleri
|
|
|
|
|
|
Geleneksel
Zekalar
|
-->
|
Sözel Dilsel Zeka
|
İçsel Zeka
|
<--
|
Kişisel
Zekalar
|
-->
|
Mantıksal-Matematiksel Zeka
|
Kişilerarası Zeka
|
<--
|
Sanat ve Müzik
Zekaları
|
-->
|
Görsel-Uzamsal Zeka
|
Bedensel-Kinestetik Zeka
|
<--
|
Açıkhava
Zekaları
|
-->
|
Müziksel-Ritmik Zeka
|
Doğa Zekası
|
<--
|